Enflasyon Nedir, Neden Olur, Enflasyonun Nedenleri

Enflasyon; mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki sürekli artışa verilen isimdir. Arz ve talep dengesindeki bozulma olarak da tanımlanabilmektedir. Enflasyonun yükselebilmesi için birden fazla sebep bulunmaktadır.

Enflasyonun artmasının halkın mali durumundaki etkisine bakıldığında; zenginlerin daha zengin olduğu ve fakirlerin de daha fakir olduğu bir dönem ortaya çıkartmaktadır. İhracatın azalmasına ve ithalatın artmasına neden olmaktadır. Dolayısı ile de dış ticaret açığı artmaktadır. Beklenen ve öngörülemeyen olmak üzere ele alınmaktadır. Enflasyonun yükselmesi refah seviyesini olumsuz etkilemektedir.

Enflasyonun Türleri Nelerdir?

Enflasyonun çeşitleri aşağıda belirtilmiştir:

• Para enflasyonu: Para arzının piyasadaki talepten daha yüksek olması durumunda yaşanan paranın değerinin düşmesi olayıdır. Ürünlerin piyasa fiyatlarının yükselmesi durumunu doğurmaktadır.
• Maliyet enflasyonu: Üretimi gerçekleştirilen mal veya hizmetlerin maliyetleri arttığında maliyet enflasyonu olmaktadır ve bu durum ile beraber ürünlerin satış fiyatında da artış gözlenmektedir.
• Talep enflasyonu: Üretim ve ithalat tutarının, harcamalar ve ihracat toplamının yanında yetersiz kalması durumunda oluşmaktadır. Paranın bol olması durumunda talebin artması ve ürünlerin fiyatlarının da artması durumudur.

Klasik Tanıma Göre Enflasyonun Varyasyonları Nelerdir?

Klasik enflasyon varyasyonları aşağıda sıralanmıştır:

• Varlık enflasyonu: Küresel enflasyonun büyük bir bölümünü varlıklardan doğan enflasyonlar oluşturmaktadır. Varlık fiyatlarında artış meydana gelmesi ile beraber insanlar da zenginleşmektedirler. Ancak bu durum insanlar arasında gelir eşitsizliği yaşanmasına da neden olmaktadır. Varlıklardaki fiyat artışları; hisse senedi, altın ve konut gibi varlıklardaki fiyat artışlarıdır.
• Fiyat enflasyonu: Bir ürün piyasa değerinin üzerinde bir tutarda talep ediliyor ise bu durumda fiyat enflasyonu oluşmaktadır. Satıcıların fiyat analizi yapamaması, tüketicilerin mal ve hizmetler için örgütlenememesi gibi durumlar meydana gelen bir durumdur. Rekabet koşullarında bozulmaya yol açmaktadır.
• İthal enflasyon: Uluslararası düzeyde görülen bir durumdur. İthal edilen bir ürünün fiyatında artış yaşandığında ortaya çıkan bir durumdur.

Gerçekleşme Hızına Göre Enflasyonun Varyasyonları Nelerdir?

Gerçekleşme hızı varyasyonları aşağıdaki gibidir:

• Ilımlı enflasyon: Gelişmekte olan ülkelerdeki yıllık %4 ve altında olan fiyat artışları ılımlı enflasyondur. Rahvan, sürünen ve sinsi gibi isimler de bu enflasyon varyasyonu için kullanılmaktadır.
• Aşırı enflasyon: Bir ülkenin merkez bankası eğer koyduğu hedefin çok üzerinde olur ise bu durumda yüksek ve dört nala enflasyon olarak adlandırılmaktadır. Bu durum o ülkede yaşayan vatandaşların yaşan standardını ve satın alma gücünü düşüren bir durumdur. Gelir dağılımlarında ve makroekonomik dengelerde bozulmaların meydana gelmesine neden olmaktadır.
• Hiperenflasyon: Paranın işlevini kaybetmesine neden olabilecek olan yüksek oranlı bir varyasyondur. Bu varyasyonda mal ve hizmet fiyatları aniden yükselişe geçmektedir.

Gelişme Sürecine Göre Enflasyon İçin Varyasyonlar Nelerdir?

Gelişme süreci varyasyonları şunlardır:

• Açık enflasyon: Ekonomide çeşitli yetersizliklerin oluşması ve bu yetersizliklere otoritelerin herhangi bir müdahalede bulunmaması durumunda ortaya çıkan bir varyasyondur. Açık enflasyonun ortaya çıkma nedenleri; talep fazlası ve maliyet yükselmesidir.
• Gizli enflasyon: Örnekleri İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra görülmeye başlamış olan enflasyon varyasyonudur. Alınan tedbirler ile enflasyonun baskı altında tutulmasıdır. Bu dönemde aşırı fiyat artışları olmaktadır, genel bir dengesizlik gözlenmektedir ve talep fazlası da bulunabilmektedir.

Enflasyonun Yükselme Nedenleri Nelerdir?

Enflasyonun yükselme sebepleri şöyledir:

• Toplam talebin toplam arzdan fazla olduğu durumlarda enflasyonda yükselme meydana gelmektedir. Buna talep enflasyonu da denmektedir.
• Üretim maliyetlerinin artması ve dolayısı ile ürünlerin fiyatlarının yükselmesi ile beraber enflasyonda artış meydana gelmektedir. Buna maliyet enflasyonu denmektedir.

Nüfus oranı fazla olan, kaynakları kıt olan ülkelerde enflasyonun yükseldiği görülmektedir. Bir ülkede enflasyon yükseliyor ise bunun tek bir nedeni bulunmamaktadır ve ülkeden ülkeye göre bu nedenler değişiklik gösterebilmektedir.

Enflasyon Yükseldiğinde Neler Olmaktadır?

Enflasyonun artması ile olanlar aşağıdadır:

• Tüketicinin alım gücünde ve talebinde azalma meydana gelmektedir.
• Enflasyonun yükselmesi ile beraber ulusal paranın satın alma gücünde ve değerinde azalma olmaktadır.
• Paranın değerinin ve alım gücünün azalması durumu para birimine duyulan güveni de olumsuz anlamda etkilemektedir. Dolayısı ile bu dönemde dövize yapılan yatırım artış göstermektedir. Bu da döviz fiyatlarının da yükselişine neden olmaktadır.
• Ülkenin ekonomik büyümesi de olumsuz etkilenmektedir. Çünkü fiyatlarda meydana gelen dengesizlik talep azlığı, ekonomik durgunluk gibi durumlara neden olmaktadır.
• Bankalar mevduat hesapları için uyguladıkları faiz oranlarında artışa gitmektedirler.

Enflasyonun Yükselmesi İle Beraber Uygulanan Politikalar Nelerdir?

Enflasyon politikaları şunlardır:

• Enflasyonun yükselmesi ile beraber maliye politikası uygulanmaktadır. Ekonomide tekrar eski dengeyi sağlayabilmek amacı ile uygulanan bir politikadır. Bu politikaya göre arz ve talep dengesini sağlayabilmek amacı ile harcamalar azaltılmaktadır. Vergilerde de artışa gidilmektedir.
• Gelirler politikası; fiyatların, kiraların ve ücretlerin dondurulması ile beraber kısa süreli olarak enflasyonda düşüş meydana gelmesi için uygulanabilecek politikalardan biridir. Karaborsanın canlanmaması için uzun süre bu politika uygulanmamalıdır. Ayrıca bu politika, Latin Amerika ülkelerinde kullanılan bir politikadır.

Enflasyon Yaşayan Bazı Ülkeler

Enflasyon yaşayan pek çok ülke bulunuyor. Bunlardan birisi Almanya olarak bizleri karşılıyor. Almanya günümüzde her ne kadar güçlü ekonomiye sahip bir ülke konumunda bulunsa da bir zamanlar hiperenflasyon ile karşılaştı. Yani Almanya markı öyle bir değer kaybetti ki yollara paralar saçıldı, alışveriş yaparken yüzlerce kilogram para taşınmaya başlandı. Alman vatandaşlar bu gibi ilginç olaylar ile karşılaştı. Almanya, 1920’li yıllarda yaşamış olduğu çok yüksek enflasyon sebebiyle aynı gün içerisinde fiyat değişiklikleri ile karşılaşıyor, birkaç günde fiyatların ikiye katlanmasına şahit oluyordu. Ülkenin parası o kadar çok değer kaybetmişti ki et almak için onlarca kilo ağırlığında banknotlar taşınıyordu.

Ciddi ekonomik kriz yaşayan ülkelerden birisi de Venezuela olarak bizleri karşılıyor. Venezuela, son zamanlarda yaşadığı kriz ile gündemde yer aldı. 2000’li yıllarda %20’nin altında olan enflasyon oranları, 2010’lu yıllarda %20’nin üzerine çıksa da asıl enflasyonun fırlaması 2020’li yıllara doğru görüldü. Enflasyon o kadar çok yükseldi ki sayılarla dahi göstermek zorlaşmaya başladı. Enflasyonun yanı sıra döviz kurundaki artış da bir diğer detay olarak yer aldı. Döviz kurunda yaşanan büyük artışlar Venezuela hükümetinin bol bol sıfır atmasına neden oldu. Ülkede karaborsacılığın yaygınlaşması ve insanların para kullanmak yerine takas yöntemini tercih etmesi bir diğer olay olarak bizleri karşılıyor.